De kunst van programmeren #5
In De kunst van programmeren geven we je een kijkje achter de schermen bij onze programmeurs. Zij bedenken alles wat jij tijdens de elf dagen van Noorderzon gaat zien en beleven—van theater tot muziek en van containervoorstellingen tot kunst en lezingen. Maar wie zijn de mensen achter het programma? Hoe maken zij hun keuzes? En wat drijft hen?
Vandaag over het hoofdprogramma vol internationaal theater, dans en andere podiumkunsten met artistiek directeur MarkYeoman en programmeur Raydun Bolk.
"Veel mensen denken dat programmeren simpelweg betekent dat je ‘dingen kiest’. Maar voor mij is het veel meer dan dat", vertelt Mark. "Het is alsof je de schakel bent tussen het festival en de wereld daarbuiten. Je dompelt je onder in een enorme chaos van ideeën, kunstwerken en makers, en probeert daaruit iets helder te destilleren dat past bij het moment en de context van Noorderzon." Volgens Raydun is dat proces van luisteren essentieel: "Het belangrijkste is dat je goed leert luisteren. Echt luisteren, zonder meteen je eigen oordeel klaar te hebben. Want elk jaar is het festival anders. Je moet jezelf blijven vernieuwen in hoe je naar de wereld kijkt."
Open naar de Wereld
Volgens Raydun draait programmeren niet om het volgen van vooraf opgestelde thema’s of plannen. "We proberen impulsen van buitenaf toe te laten: wat speelt er in de maatschappij? Wat maken artiesten op dit moment? Soms komt er iets totaal onverwachts voorbij, iets dat ineens diep raakt – een lokaal verhaal, een nieuwe vorm, iets waarvan je denkt: dit moet meer mensen zien."
Mark voegt hieraan toe: "Als je met een vast idee begint van wat je zoekt, stop je eigenlijk al met luisteren. Dan zie je alleen nog wat je wilt zien. Maar als je jezelf toestaat om verrast te worden, kunnen er hele bijzondere dingen gebeuren."
Niet Alleen in Augustus
Programmeren bij Noorderzon is een continu proces, dat verder gaat dan het festival zelf. Het festival is het moment waarop alles samenkomt, maar het werk dat eraan voorafgaat is altijd in beweging. Voor Raydun is het festival niet het eindpunt, maar een samenvatting van een langlopende zoektocht. "Het festival is het moment waarop alles samenkomt, maar het werk zelf is continu", zegt ze. “Relaties met makers worden opgebouwd over jaren, niet maanden. Soms heeft een gesprek meteen impact voor het komende festival, maar vaak komt het werk pas veel later tot bloei.” Mark voegt toe: "Mensen richten zich vaak op het idee dat een festival maar één keer per jaar plaatsvindt, maar continuïteit is essentieel. We bouwen aan iets dat verder gaat dan dat ene moment in augustus."
Impact boven perfectie
“Wat Noorderzon echt onderscheidt van andere festivals, is de vrijheid om te programmeren zonder vastgelegde regels of verwachtingen. Het gaat niet om het ‘perfecte’ theater, maar om werk dat echt indruk maakt” legt Mark uit. "We zijn op zoek naar werk dat impact heeft, niet naar werk dat perfect theater is. Deze benadering maakt het mogelijk voor makers die elders misschien niet altijd een plek vinden, om zich bij Noorderzon te presenteren. Onze collega’s in grote steden programmeren sommige voorstellingen niet, omdat ze niet passen in de strikte normen van bijvoorbeeld de Duitse dramaturgie. Maar voor mij maakt dat niet uit, zolang het me raakt."
Het vertrouwen in het publiek speelt een cruciale rol in hun visie. Mark gelooft dat het publiek van Noorderzon, nieuwsgierig en intelligent is en in staat is om werk te begrijpen, zelfs als het niet het ‘perfecte’ theater is. "Je moet niet bang zijn dat mensen het niet gaan begrijpen", zegt hij. "Je moet ervan uitgaan dat ze het wél begrijpen – als het goed gemaakt is."
Ruimte om Steeds Weer opnieuw te Beginnen
Volgens Mark en Raydun biedt het programmeren van het hoofdprogramma een unieke ruimte waarin elk jaar opnieuw kan worden begonnen. Er zijn geen vaste regels of verwachtingen, geen vaste formules die bepalen wat er op het programma komt. Wat telt, is de kracht van het werk zelf en de manier waarop het het publiek weet te raken. Mark zegt hierover: "Ik vind het fantastisch dat ik elk jaar weer helemaal opnieuw kan beginnen. We hebben wel een stijl, maar geen vaste regels. Dat geeft ons veel ruimte."
Raydun voegt toe: "We bouwen een programma dat een organisch proces is, dat groeit, dat zich aanpast aan wat er gebeurt in de samenleving, wat er speelt in de kunstwereld. Het is geen statisch idee; het is een levend organisme. Tegelijkertijd is er altijd het besef van verantwoordelijkheid. Het festival moet blijven uitdagen, verrassen en nieuwsgierig blijven. De vraag is hoe we dat vasthouden, nu het festival ouder wordt en het publiek ons vertrouwt."
2 juni begint de kaartverkoop van het hoofdprogramma. Als eerste op de hoogte over welke internationale gezelschappen en makers dit jaar in augustus naar Groningen komen én 24 uur eerder kaarten kopen?- Word dan Vriend!
Binnenkort maken we het hele hoofdprogramma bekend- maar voor nu hebben we al een paar namen die je kunt verwachten! Antoine Defoort met Save yourprojects (andperhaps the world) with iterativemethod, Mario Banushi met MAMI, en El Conde de Torrefiel met La Luz de un Lago.