32e Noorderzon Festival viert verbinding in eerste grote editie in drie jaar

Het internationale hoofdprogramma van de 32e Noorderzon is door pers en publiek ontzettend goed ontvangen. NRC schreef: “Bij zo veel kwaliteit kan de conclusie niet anders zijn dan dat Noorderzon 2022 een excellente editie is,” en De Volkskrant sprak over “Veelbelovende shows op de opening van festival Noorderzon.” De organisatie van het festival zag van tevoren een rode draad in de programmering, over wat het betekent om mens te zijn, en hoe we ons verhouden tot elkaar en de wereld om ons heen. Hoe maken we weer verbinding met elkaar, hoe vinden we onszelf opnieuw uit, hoe komen we samen verder? In veel voorstellingen kwam dit thema op verschillende manieren naar voren, waarbij duidelijk zichtbaar werd dat deze vraag na twee jaar corona relevanter is dan ooit. Bruno Beltrão / Grupo de Rua uit Brazilië bracht explosieve dans als verzetsbeweging tegen het Bolsonaro-regime naar Groningen, en ook Jeremy Nedd & Impilo Mapantsula stelden via dans vragen over onderdrukking en uitsluiting. Silke Huysmans & Hannes Dereere en Back to Back Theatre confronteerden bezoekers op verrassende manieren met de misschien niet zo rooskleurige toekomst van diepzeemijnbouw of kunstmatige intelligentie. Meer zoekende naar onze rol in en relaties in deze nieuwe wereld waren de voorstellingen van Out Innerspace Dance Theatre, Igor Cardellini & Tomas Gonzalez en Gosia Wdowik.

Veel makers bogen zich in verschillende, genre-doorbrekende vormen, over hoe we terugdenken aan een voorbijgegane tijd, een wereld die niet meer bestaat of niet meer hetzelfde is. Oligor y Microscopía deed dat met beeldschoon melancholisch objectentheater, Mariano Pensotti / Grupo de Rua met briljant theater dat zich in twee tijden tegelijkertijd afspeelde, Wichaya Artamat / For What Theatre met een Thaise verbeelding van gewone levens in turbulente tijden en Antoine Defoort / L’Amicale met een grappige, slimme voorstelling over levende ideeën en hoe die over te dragen aan iemand die twee jaar afwezig was. Dag Taeldeman & Andrew Van Ostade lieten bezoekers hun knaldrang uiten in een extatisch dansritueel en Compagnie MPTA, Soon Circus Company en Compagnie 32 Novembre namen bezoekers mee in verwondering en brachten hen hierin samen. De voor een Oscar genomineerde filmmaker Sam Green liet bezoekers na de afgelopen twee stille jaren een duik nemen in de wereld van geluid, en ook kunstenaar Rita Barbosa scheen licht op de rol van geluid en de invloed daarvan op beleving.

In de tweede pijler van het festival naast de kunstenprogrammering, het &Society-programma, snijdt Noorderzon diverse thema’s aan die prikkelen, onverwacht zijn, weerklank vinden en breed gedragen worden. In verschillende spraakmakende en spannende vormen. Dit jaar werden bezoekers verleid om beter te leren proeven door alleseter en culinair journalist Joël Broekaert. Blikten zij samen met regisseur Martin Koolhoven terug op beroemde scènes uit de filmgeschiedenis en kwamen ze te weten wat muziek doet met je brein van neuromusicoloog Artur C. Jaschke. GRAS presenteerde drie gesprekken zonder moderator over hoop voor onze omgeving, en Arts in Society/RUG ging met Denken door Kunst op zoek naar antwoord op de vraag hoe we door en vanuit kunst naar actuele maatschappelijke thema’s kijken. Studium Generale Groningen leerde bezoekers met ‘huilprofessor’ Ad Vingerhoets in contact te komen met hun emoties en theatermaker Veerle van Overloop vertelde over haar bijzondere samenwerking met jongeren uit de gesloten jeugdzorg.

In het literaire en poëtische programma Voorheen Literaturia gaat het om mooie verhalen. Geen stukjes voorlezen, geen interviews over het zoveelste nieuwe boek, maar bevlogen avonden vol verrassingen. Bezoekers sprintten de marathon van de Zuidpool (met Adwin de Kluyver) naar de Wadden (met Saskia Boelsums), met de Beatles op de achtergrond (met Constant Meijers). Ze lazen brieven met Peter Buwalda en Peter Middendorp, keken in de keuken van striptekenaars Aimée de Jongh en Marloes Dekkers, luisterden naar Annemarie Peeters en zongen hard mee met operazangeres Francis van Broekhuizen.

In het festivalterrein in het Noorderplantsoen is een aantal veranderingen en verbeteringen doorgevoerd in deze eerste grote editie na corona, om te zorgen voor een betere doorstroom van publiek en een verbeterde beleving van theater- en muziekvoorstellingen. In het noordelijk gedeelte van het festivalterrein waren spiegeltent Pollux, het grote openluchtmuziekpodium Apollo, terrassen Paradijsvogel en De Raaf en Podium De Raaf geplaatst. In het zuidelijk gedeelte was een terrein speciaal voor kinderen ingericht: De Kleine Beer, speellocaties De Vliegende Vis en Kameleon, muziekpodium Callisto en spiegeltent Castor. Noorderzon heeft sinds 2021 afscheid genomen van locaties Romeo Tent, Dok en de containers langs de Leliesingel. Het Dok is verplaatst naar het veld bij de muziekkoepel en heet nu Apollo, de containerprogrammering is samengekomen in de podia Vliegende Vis en Kameleon en op de plek van de Romeo Tent staat spiegeltent Castor. De nieuwe indeling zorgde voor een betere spreiding van het publiek, dat de organisatie op deze manier een beter gevoel van veiligheid kon geven zo vlak na de pandemie. Ook kon er bij het nieuwe muziekpodium Apollo én in nieuwe locaties voor kleine voorstellingen Vliegende Vis en Kameleon met meer aandacht worden genoten van concerten en voorstellingen. Zoals ieder jaar vonden ook weer een groot aantal voorstellingen plaats in locaties in de binnenstad van Groningen: Downtown.

Van alfamannen bij het NNT tot aan vrouwelijke verzetsstrijders met Margje Wittermans, met een ezeltje naar Parijs met Tjerk Ridder tot aan het einde van de zon met Joost Oomen. Een uitgebreid lokaal programma en verschillende korte voorstellingen waren te zien op Noorderzon 2022. Een groot gedeelte in nieuwe locaties De Vliegende Vis en Kameleon in het Noorderplantsoen. Daarnaast waren er vrij toegankelijk te bezoeken installaties en activiteiten zoals Snackgelok van Tryater, de opvallende lichtinstallatie Lily van WERC in de vijver, en werd er met Aqua Luma 2.0 door verschillende getalenteerde kunstenaars geprojecteerd op fonteinen. Tomm Velthuis presenteerde i.s.m. Kunstpunt een korte beleving over kleur en Bram Esser en Wabbesch Wabbesch gingen met bezoekers in kringgesprek. Young Academy Groningen (RUG) presenteerde in de eerste festivaldagen dagelijks flitslezingen over uiteenlopende onderwerpen en Spraaklab (RUG) deed spraakonderzoek bij bezoekers.

Noorderzon presenteerde in 2022 elke dag meerdere (vrij te bezoeken) concerten binnen het diverse muziekprogramma, verdeeld over drie verschillende podia in het Noorderplantsoen: het kleine Podium De Raaf, podium Callisto en het grote openluchtpodium Apollo. Er werd voor meer dan 186 uur muziek gemaakt in elf dagen tijd door meer dan 100 acts. Tot de hoogtepunten behoorden onder meer de concerten van de Japanse Minyo Crusaders, de Australische Donny Benét en het Haagse Prins S. en de Geit op de Apollo. De nieuwe plek en opzet van het grootste openluchtpodium van het festival bracht vooral in de eerste festivaldagen een discussie op gang, maar al snel viel de verbeterde beleving voor zowel artiest als publiek in de smaak bij beide groepen. Apollo bood op de drukste avonden plek aan meer dan 2000 bezoekers.

Speciaal voor de jongste bezoekers van het festival was er van 19 - 28 augustus De Kleine Beer in het Noorderplantsoen: een drukbezocht mini-festival voor iedereen tussen 4 - 12 jaar oud. Ontzettend veel voorstellingen, doe-dingen en speelplezier op een van de gezelligste plekken in het Noorderplantsoen. Hier kon jong en oud onder meer genieten van Geert Hautekiets Automata Carrousel, verschillende kindervoorstellingen waaronder Theater Pannenkoek, Maskermeiden en Profound Play / Jasmin Hasler en andere activiteiten.

Hardcups, koffiedik inzamelen, rolstoeltoegankelijkheid, duurzame merchandise, kaartjes doneren en voedsel voor de geest: Noorderzon heeft bewustwording en duurzaamheid al jarenlang hoog in het vaandel staan, zo ook tijdens deze editie. Dat blijkt ook uit het feit dat het festival al jarenlang het keurmerk Green Key Goud mag dragen. Samen met partners is de organisatie constant bezig met innovaties en faciliteiten die duurzaamheid en toegankelijkheid in alle facetten verbeteren. Tijdens het festival kwamen bezoekers daarvan heel veel zichtbaar - en onzichtbaar - tegen. Duurzaamheid strekt bij Noorderzon ook tot het sociale domein. Zo werden dit jaar meerdere groepen vluchtelingen uitgenodigd om voorstellingen te komen bekijken en mensen te leren kennen als crewlid. Meer dan 300 mensen kochten via het systeem Geef een Toegift een extra kaartje voor mensen met minder financiële middelen. 250 gezinnen konden via de Voedselbank het kinderprogramma bezoeken. Stichting Noorderzon heeft brede toegankelijkheid en een feest voor iedereen hoog in het vaandel, daarom is het festivalterrein gratis toegankelijk, is er een groot gratis te bezoeken programma en worden de ticketprijzen voor voorstellingen altijd zo laag mogelijk gehouden: van 2 tot maximaal 18 euro. Meer lees je hier.

“Veelbelovende shows op de opening van festival Noorderzon ★★★★☆”
- Annette Embrechts, De Volkskrant, 21 augustus 

“Een spannende start van Noorderzon, dat nog een week heeft te gaan.” -
Annette Embrechts, De Volkskrant, 21 augustus 

“Bij zo veel kwaliteit kan de conclusie niet anders zijn dan dat Noorderzon 2022 een excellente editie is.”
- Ron Rijghard, NRC, 22 augustus 

“Het festival, dat in het Noorderplantsoen een ruim opgezet en bruisend festivalhart heeft, onderscheidt zich sowieso met een goed gescoute internationale programmering. En met een grote variatie aan theaterstijlen.”
- Ron Rijghard, NRC, 22 augustus 

“Deze editie van het Groningse Noorderzon festival barst van de kwaliteit en de variatie: van experimenteel theater tot circus en illusie. ‘Los Años’ van de Argentijnse Mariano Pensotti en Grupo Marea is het hoogtepunt.”
- Ron Rijghard, NRC, 22 augustus  

“Met Los Años (The Years) van de gerenommeerde Argentijnse regisseur Mariano Pensotti haalt Noorderzon op de openingsdag van het festival een meesterwerk naar Groningen, waarin op intelligente en roerende wijze complexe thema’s als engagement, kunstenaarschap en ouderdom worden onderzocht.”
- Sander Janssens, De Theaterkrant, 19 augustus

“Franse magie overdondert publiek in Grand Theatre op openingsavond Noorderzon. Zó willen we allemaal wel belazerd worden.”
- Eric Nederkoorn, Dagblad van het Noorden over Compagnie 32 Novembre, 18 augustus

“Bijzondere verkenning van autonomie van mensen met een beperking.”
- Jeroen van Wijhe,  De Theaterkrant over Back to Back Theatre, 21 augustus

“Wie denkt dat Noorderzon alleen theater en muziek is, heeft het mis. Negeer de parels van het &Society programma niet. Huilprofessor Ad Vingerhoets bijvoorbeeld, die samen met fotograaf Maurice Mikkers (die tranen onder een microscoop fotografeerde) komt praten over huilen.”
- Carleen de Jong, Dagblad van het Noorden, 18 augustus 

“52 Jokers van Little Annie is een radicale, compromisloze zoektocht naar de pijn die inherent is aan de liefde.”
- Sander Janssens, De Theaterkrant over Little Annie, 21 augustus

“Dat is een van de mooie eigenschappen van Noorderzon. Je ziet er dingen die anders in Groningen nooit zouden worden geprogrammeerd. Neem 32 Sounds van Sam Green, een Amerikaanse documentairemaker die acht jaar geleden in de Oscarnominaties belandde. Hij neemt de bezoeker mee in de wereld van het geluid en probeert ons onderbewustzijn waar het geluiden betreft om te toveren naar bewustzijn.”
- Eric Nederkoorn, Dagblad van het Noorden over Sam Green, 21 augustus

“Het levert een uitzonderlijk complexe en intrigerende voorstelling op, ontroerend op het menselijke vlak, confronterend op het maatschappelijke.”
- Luuk Verpaalen, De Theaterkrant over Gosia Wdowik / NOWY TEATR, 22 augustus

“Bijna fluisterend ontvangt Oligor het publiek in het minitheatertje dat is opgetrokken in het midden van de zaal van het Groningse theater Vrijdag. Een sereniteit die perfect past bij de delicate sfeer van de voorstelling, waarin op miniatuurschaal een vergane wereld van niet eens zo lang geleden wordt opgeroepen.”
- Luuk Verpaalen, De Theaterkrant over Oligor y Microscopía, 23 augustus 

“Steeds meer transformeren we als bezoekers van de voorstelling van de Zwitserse theatermakers Igor Cardellini en Tomas Gonzalez zelf tot een bezienswaardigheid.”
- Job van Schaik, Dagblad van het Noorden over Igor Cardellini en Tomas Gonzalez, 23 augustus

"Het lijken allemaal tamelijk willekeurige, uit het leven gegrepen scènes, maar Artamat laat door in te zoomen op deze twee levens juist zien wat het belang is van familiebanden in tijden van heftige maatschappelijke turbulentie. (...) Hij lijkt met de voorstelling een lans te willen breken voor de gewone mens, voor wie niet geldt dat al het persoonlijke politiek is of omgekeerd.”
- Luuk Verpaalen, De Theaterkrant over Wichaya Artamat / For What Theatre, 25 augustus

“En toch heeft de uitgelatenheid voortdurend een donker randje. Alsof de jarenlange geschiedenis van onderdrukking en uitsluiting nog steeds doorettert. (...) Zo vertelt How a Falling Star Lit Up the Purple Sky in aangrijpende beelden en woeste dansen een geschiedenis, waarin met vallen en opstaan gezocht wordt naar een eigen identiteit.”
- Luuk Verpaalen, De Theaterkrant over Jeremy Nedd & Impilo Mapantsula, 26 augustus

“Een uur 'bullshit' in de spiegeltent zorgt voor een uitzinnige muzikale danstrip.”
- Job van Schaik, Dagblad van het Noorden Dag Taeldeman & Andrew Van Ostade, 26 augustus

“De voorstelling van Compagnie MPTA werd door het publiek (ruim 700) in gebundeld stilzwijgen gevolgd. Gefascineerd, om het zo te noemen. Noorderzon op groot formaat én op hoog niveau. (...) Al die jaren van zijn bestaan heeft het festival Noorderzon circus geïntroduceerd in moderne vormen en artistieke varianten.”
- Jacques d’Ancona, Dagblad van het Noorden over Compagnie MPTA, 26 augustus